มรดกโลกญี่ปุ่นบางสถานที่ก่อนที่จะได้ขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลก อาจจะเป็นอย่างกับเมืองร้าง หลังเขา ไม่มีใครเหลียวแล แต่พอได้ขึ้นทำเนียบเป็นมรดกโลกแล้วละก็ แทบจะช็อกกับความเจริญที่พุ่งเข้าใส่อย่างตั้งตัวไม่ทัน
หลายๆ คนคงเคยได้ไปเยี่ยมชม มรดกโลกของประเทศญี่ปุ่น กันมาบ้างแล้ว ไม่ว่าจะเป็นที่นิกโก้ หรือว่าที่ ชิราคาว่า และอีกหลายคนก็คงกำลังวางแผนที่จะไปเห็นสถานที่เหล่านั้นกับตาของตัวเอง ว่าทำไมนะ..มันถึงต้องถูกบันทึกไว้เป็นมรดกโลก (World Heritage) ด้วย
คำว่า “มรดกโลก” เป็นที่ฮ็อตฮิตติดกระแสข่าวกันมากในช่วง 2 – 3 ปีมานี้ ก็เพราะการขึ้นทะเบียนมรดกโลกของ “ปราสาทเขาพระวิหาร” ที่ทั้งไทยและเขมรต่างใช้กำลังภายในทั้งฉุด ทั้งดึง ทั้งผลัก ทั้งดัน เพื่อสิทธิประโยชน์ของตัวเอง แล้วคำว่า “มรดกโลก” หรือ “World Heritage” เนี่ย มันคืออะไร มันเป็นคำศักดิ์สิทธิ์ หรือมีมนต์วิเศษอะไร ทำไมคนถึงต้องให้ความสำคัญกับมันนักหนาด้วยนะ
การขึ้นทะเบียนมรดกโลกนั้นเป็นงานอย่างหนึ่งของ UNESCO ด้วยวัตถุประสงค์ที่อยากจะรักษาทรัพยากรที่มีคุณค่าทางธรรมชาติและวัฒนธรรมเอาไว้ ซึ่ง UNESCO ก็ทำอย่างนี้มาตั้งแต่ปี 1972 แล้ว รัฐบาลหรือองค์กรไหนๆ ที่เกียวพันกับด้านเศรษฐกิจของแต่ละประเทศต่างก็อยากให้บ้านเมืองของตัวเองนั้น มีสถานที่ที่มีคำว่า “มรดกโลก” ติดอยู่ด้วยกันทั้งนั้น เหตุผลหนึ่งก็เพราะว่า UNESCO จะให้ความสนับสนุนด้านการดูแลรักษาสถานที่ เพื่อให้เป็นไปตามวัตถุประสงค์ที่ว่าจะให้คนรุ่นหลังได้เห็น นี่อาจจะเป็นเหตุผลที่ดี ฟังดูเข้าท่า น่าสนับสนุนมากทีเดียว..
แต่พอหลังจากได้ขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกแล้ว เหตุผลแท้จริงก็จะบังเกิด นักท่องเที่ยวก็จะมา การคมนาคมก็จะพร้อม โรงแรมก็จะเกิด ร้านอาหารก็จะมี สิ่งอำนวยความสะดวกต่างๆ ก็จะผุดขึ้นอย่างกับนัดกันไว้ เศรษฐกิจในท้องถิ่นก็จะเฟื่องฟูขึ้นมาทันตาเห็นเลยทีเดียว เม็ดเงินที่ไหลเข้ามาในพื้นที่นั่นแหล่ะ ที่หลายคนคาดหวังกันไว้
มรดกโลกญี่ปุ่น บางแห่งก่อนที่จะขึ้นทะเบียน อาจจะเป็นอย่างกับเมืองร้าง หลังเขา ไม่มีใครเหลียวแล ที่พอขึ้นทำเนียบเป็นมรดกโลกแล้วละก็ แทบจะช็อกกับความเจริญที่พุ่งเข้าใส่อย่างตั้งตัวไม่ทัน อย่างเช่น เหมือง Iwami Ginzan ได้ชื่อว่าเป็นมรดกโลกในปี 2007 ไม่ถึงปีก็ถูกถล่มด้วยรถบัสนักท่องเที่ยวจำนวนมากมาย เงินก็สะพัดเข้ามาตามสมควร นักท่องเที่ยวส่วนใหญ่ต่างก็หวังจะเห็นสถานที่งดงามตระการตา เทียบเท่ากับทัชมาฮาลหรือพีระมิดกันกระมัง สุดท้ายก็ต้องผิดหวังกลับไป เพราะไม่กี่คนเท่านั้นที่รู้ว่า ที่นี่เป็นมรดกโลกทางวัฒนธรรม ที่ซึ่งต้องเป็นคนชื่นชอบด้านนี้ และต้องการมาศึกษา มาเรียนรู้ มาทำความเข้าใจกับสถานที่จริงๆ แน่นอนว่าต้องไม่ทำให้สถานที่สำคัญอย่างนี้ต้องบุบสลาย และไม่ใช่แค่มาเหยียบๆ ย่ำๆ แล้วก็ถ่ายรูป แชะ แชะ แชะ กลับไป
หรือว่าชิราคาว่า หมู่บ้านวัฒนธรรมที่มีบ้านหลังคาทรงประนมมือปูด้วยหญ้า เวลาปูหลังคาก็ต้องช่วยกันลงแขกทั้งหมู่บ้าน ที่นี่เป็นสถานที่ท่องเที่ยวยอดฮิตในญี่ปุ่นที่คนทั่วโลกอยากมาเห็น ถ้าคนอยากรู้จักความเป็นมรดกโลกจริงๆ ก็คงจะอยากรู้ว่า แต่ก่อนที่นี่เป็นอย่างไร ทำไมหลังคาต้องทรงนี้ ทำไมต้องลงแขกปูหลังคา ทำไม ทำไม ทำไม..และคำถามอีกมากมาย เดี๋ยวนี้..ถ้าสังเกตดีๆ มีสิ่งก่อสร้างใหม่ๆ ในหมู่บ้าน ที่มีหน้าตาเริ่มเปลี่ยนไป ดูทันสมัยขึ้น พอมีเงินเข้ามาในพื้นที่เยอะ กินดีอยู่ดีกันมากขึ้น ก็ต้องมีบ้างละนะ ที่ชาวบ้านจะอยากเปลี่ยนไปใช้ชีวิตที่สุขสบายตามใจฉันมากขึ้น แต่พอมองภาพรวมของหมู่บ้านนี้ ก็จะเห็นว่าความเจริญค่อยๆ เข้ามาบุกรุกสิ่งเดิมๆ ที่เคยหวังจะอนุรักษ์กันไว้
ญี่ปุ่นเป็นประเทศหนึ่งในใจของนักท่องเที่ยวจากทั่วทุกมุมโลก จึงไม่น่าแปลกใจที่มรดกโลกหลายแห่งในญี่ปุ่นกำลังตกอยู่ในความเสี่ยง (ที่จะถูกทำลายโดยนักท่องเที่ยวและความเจริญ) รัฐบาลญี่ปุ่นก็เลยหันมาใส่ใจมากขึ้นกับการรักษาคุณสมบัติของการเป็นมรดกโลกเอาไว้ เงินก็ไหลเข้ามาตั้งเยอะ เอามาดูแลพื้นที่ของตัวเองกันอีกสักหน่อย ก็คงไม่เป็นไรมั้ง แถมถ้าเสียคำว่า “มรดกโลก” ไปแล้วละก็ คงจะต้อง “เสียหน้า” กันด้วยนะ
สำหรับการดูแลจัดการเมืองเก่านั้น ญี่ปุ่นมีความสามารถค่อนข้างมากเลยทีเดียว บางแห่งดูจากภายนอก ขอบอกว่าขลังมาก จนนึกว่าหลงไปสมัยเอโดะหรือสมัยเมจิกันเลย แต่พอเปิดประตูเข้าไปข้างในก็ต้องอ้าปากค้าง ทึ่งกับความเนียนเป็นชาวญี่ปุ่นเขา เพราะว่าเครื่องอำนวยความสะดวก และเทคโนโลยีทันสมัย มีอยู่อย่างครบครัน ไม่มีขาดตกบกพร่อง ชาวญี่ปุ่นเขาเก่งเรื่องเอาศิลปวัฒนธรรมเก่าแก่มารวมกับเทคโนโลยีอยู่แล้ว
การเป็นมรดกโลกนั้นดีจริงมั้ย จะทำให้คนหันมาใส่ใจอนุรักษ์มรดกของบรรพบุรุษกันจริงหรือเปล่า หรือว่าจะให้คนอื่นมาเหยียบย่ำสิ่งมีค่าของชาติ เพราะคำว่า “มรดกโลก” กันก็ไม่รู้แน่ สำหรับสถานที่ที่ขึ้นทะเบียนแล้ว ถ้าออกระเบียบ วางแผน จัดการกันให้ดี ก็คงจะพอได้ ส่วนบ้านไหนเมืองไหนคิดว่าตัวเองจัดการกับสถานที่อันทรงคุณค่าในบ้านเมืองตัวเองกันไหว (หรือทำได้ดีอยู่แล้ว) ก็คิดกันให้ดีๆ ก็แล้วกันว่า พื้นที่ของเรานั้น เหมาะที่จะให้คำว่า “มรดกโลก” มายึดไปหรือเปล่า เพราะการเป็นมรดกโลก ก็นำมาซึ่งความเป็นอยู่ที่ดีขึ้นของชาวบ้านชาวเมืองกันจริงๆ ได้มีงานทำ ได้มีเงินใช้ แล้วก็ยังได้ดูแลสถานที่สำคัญของบรรพบุรุษให้ตกทอดแก่ลูกหลาน..
ปัจจุบันในประเทศญี่ปุ่นนั้นมีมรดกโลกอยู่ถึง 22 แห่ง (มิถุนายน 2018) ฟังดูเหมือนจะน้อย แต่ที่จริง ในแต่ละแห่งนั้น อาจจะครอบคลุมพื้นที่ และสิ่งปลูกสร้างมากมายหลายหลัง บางแห่งครอบคลุมมากกว่า 2 จังหวัดเลยด้วยนะ มีที่ไหนกันบ้างนั้น..ก็ลองดูกันได้เลย
[box type=”custom” color=”#ffffff” bg=”#dd3333″ radius=”10″]Cultural Heritage Sites[/box]1. ปราสาทฮิเมจิ แห่งจังหวัดเฮียวโงะ Himeji-jo Castle (Hyogo), เดือนธันวาคม ปี 1993
2. วัดโฮริวจิ แห่งจังหวัดนารา Horyuji Temple (Nara), เดือนธันวาคม ปี 1993
3. เมืองเก่าเกียวโต แห่งจังหวัดเกียวโต Historic Monuments of Ancient Kyoto (Kyoto, Shiga), เดือนธันวาคม ปี 1994
4. หมู่บ้านมรดกโลกชิราคาว่าโกและโกคายาม่า แห่งจังหวัดอาโอโมริและจังหวัดกิฟุและโทยามะ The Historic Villages of Shirakawa-go and Gokayama (Gifu, Toyama), เดือนธันวาคม ปี 1995
5. อนุสรณ์สถานฮิโรชิม่า แห่งจังหวัดฮิโรชิม่า Hiroshima Peace Memorial (Hiroshima), เดือนธันวาคม ปี 1996
6. ศาลเจ้าอิทสึคุชิม่า แห่งจังหวัดฮิโรชิม่า Itsukushima Shinto Shrine (Hiroshima), เดือนธันวาคม ปี 1996
7. เมืองเก่านารา แห่งจังหวัดนารา The Historic Monuments of Ancient Nara (Nara), เดือนธันวาคม ปี 1998
8. นิกโก้ แห่งจังหวัดโทชิงิ The Shrines and Temples of Nikko (Tochigi), เดือนธันวาคม ปี 1999
9. อาณาจักรริวกิว แห่งจังหวัดโอกินาว่า Gusuku Sites and Related Properties of the Kingdom of Ryukyu (Okinawa), เดือนธันวาคม ปี 2000
10. หุบเขาคิอิ แห่งจังหวัดนารา จังหวัดวาคายามะ และจังหวัดมิเอะ Sacred Sites and Pilgrimage Routes in the Kii Mountain Range (Nara, Wakayama, Mie), เดือนกรกฎาคม ปี 2004
11. เหมืองเงินอิวามิ กินซัน แห่งจังหวัดชิมาเนะ Iwami Ginzan Silver Mine (Shimane), เดือนมิถุนายน ปี 2007
12. ฮิไรซุมิ แห่งจังหวัดอิวาเตะ Hiraizumi-Temples, Gardens, and Archaeological Sites (Iwate), เดือนมิถุนายน ปี 2011
13. ภูเขาฟูจิ แห่งจังหวัดยามานาชิ และจังหวัดชิซุโอกะ Fujisan-Sacred Place and Source of Artistic Inspiration (Yamanashi, Shizuoka), เดือนมิถุนายน ปี 2013
14. โรงงานไหมโทมิโอกะ แห่งจังหวัดกุนมะ Tomioka Silk Mill and Related Sites (Gunma), เดือนมิถุนายน ปี 2014
15. แหล่งปฏิวัติอุตสาหกรรมยุคเมจิ แห่งจังหวัดฟุกุโอกะ จังหวัดซางะ จังหวัดนางาซากิ จังหวัดคุมาโมโต้ จังหวัดคาโกชิม่า จังหวัดยามากุจิ จังหวัดอิวาเตะ และจังหวัดชิซุโอกะ Sites of Japan’s Meiji Industrial Revolution : Iron and Steel, Shipbuilding and Coal Mining (Fukuoka, Saga, Nagasaki, Kumamoto, Kagoshima, Yamaguchi, Iwate, Shizuoka), เดือนกรกฎาคม ปี 2015
16. งานสถาปัตยกรรมแห่ง Le Corbusier แห่งกรุงโตเกียว The Architectural Work of Le Corbusier, an Outstanding Contribution to the Modern Movement (National Museum of Western Art; Tokyo), เดือนกรกฎาคม ปี 2016
17. เกาะศักดิ์สิทธิ์โอคิโนะชิม่า แห่งจังหวัดฟุกุโอกะ Sacred Island of Okinoshima and Associated Sites in the Munakata Region (Fukuoka), เดือนกรกฎาคม ปี 2017
18. สถานที่ศักดิ์สิทธิ์ลึกลับแห่งชาวคริสต์ แห่งจังหวัดนางาซากิ และจังหวัดคุมาโมโต้ Hidden Christian Sites in the Nagasaki Region (Nagasaki, Kumamoto), เดือนมิถุนายน ปี 2018
19. ชิราคามิซันจิ แห่งจังหวัดอาโอโมริ และจังหวัดอาคิตะ Shirakami-Sanchi (Aomori, Akita), เดือนธันวาคม ปี 1993
20. ยาคุชิม่า แห่งจังหวัดคาโกชิม่า Yakushima (Kagoshima), เดือนธันวาคม ปี 1993
21. ชิเรโตโกะ แห่งจังหวัดฮอกไกโด Shiretoko (Hokkaido), เดือนกรกฎาคม ปี 2005
22. หมู่เกาะโอกาซาวาระ แห่งกรุงโตเกียว Ogasawara Islands (Tokyo), เดือนมิถุนายน ปี 2011
ถามจริงๆ คุณรู้จัก “มรดกโลกของญี่ปุ่น” กันแค่ไหน.. (^^)
เรื่องที่เกี่ยวข้อง >>
– วันหยุดราชการญี่ปุ่น
– เงินเยน (Yen) รู้จักกันไว้ก่อนไปเที่ยวญี่ปุ่น
– Onsen สัมผัสไออุ่นแห่งน้ำพุร้อนญี่ปุ่น
– Ghibli Museum โดย Studio Ghibli
– ถึงเวลาไปชมใบไม้เปลี่ยนสีที่ญี่ปุ่นกันแล้ว
ขอบคุณข้อมูลและรูปภาพ :
The World Heritage in Japan
ユネスコ日本政府代表部
UNESCO: World Heritage Convention
#มรดกโลกญี่ปุ่น